Chăm sóc trẻ sơ sinh: Những "bí kíp" mẹ nên bỏ túi

Chăm sóc trẻ sơ sinh 1 tháng tuổi là điều rất nhiều mẹ bỡ ngỡ, bởi những ngày tháng đầu tiên làm quen với vai trò mới thật không dễ dàng gì.

Tháng đầu tiên sau sinh là giai đoạn khó khăn nhất đối với cả mẹ và em bé mới chào trời. Trong khi mẹ còn rất đau, rất mệt nhưng lại phải ngay lập tức làm quen với những điều mới mẻ: cho con bú, bế ẵm con, tắm táp và vệ sinh hàng ngày cho bé,... nhất là phải để ý từng giây từng phút xem con có khỏe không, có khó chịu chỗ nào không và căng óc tìm nguyên nhân vì sao con khóc,... thì lúc này, bé cưng cũng "vật vã" không kém để làm quen với môi trường mới - rộng lớn và đầy những điều lạ lẫm. Vì thế, chăm sóc trẻ sơ sinh 1 tháng tuổi là chuyện không đơn giản, đầy những khó khăn và cần mẹ lưu ý từng giây từng phút. Tuy nhiên, mẹ đừng quá lo lắng, hãy làm theo những chỉ dẫn dưới đây và mẹ sẽ vượt qua giai đoạn này thật suôn sẻ!

Chăm sóc trẻ sơ sinh 1 tháng tuổi - cho con bú

Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng duy nhất của bé lúc này, mẹ không cần phải cho con ăn/uống thêm gì khác kể cả nước lọc. Mẹ chỉ cần nhớ cho con bú đúng cách, sao cho bé ngậm đúng khớp ngậm, tránh để bé chỉ ngậm đầu vú sẽ khiến mẹ dễ bị nứt cổ gà, sưng đau. Bé bú đúng là khi:

- Cằm con cắm sâu vào bầu ngực, đầu ngửa ra sao cho giữa cằm và cổ tạo thành một góc khoảng 140 độ.

- Miệng bé mở rộng và ngậm sâu vào quầng vú (ngậm nhiều quầng vú dưới hơn quầng vú phía trên), lưỡi con đưa ra phía trước và đè lên nướu dưới.

Khi để bé ngậm đúng cách như vậy mẹ sẽ không bị đau, không cảm thấy khó chịu khi con bú và bé cũng bám khớp rất chắc. 

Một lưu ý quan trọng nữa là mẹ cần vệ sinh vú sạch sẽ trước và sau khi bé bú, nên dùng khăn mềm nhúng nước ấm và lau sạch đầu vú, kẽ vú, có thể dùng vài giọt sữa mẹ để bôi trong trường hợp đầu ngực bị khô nẻ.

Đối với mẹ cho con bú sữa công thức sẽ vất vả hơn một chút vì công đoạn pha sữa, vệ sinh bình sữa,... sẽ "lách cách" và tốn thời gian hơn vì bé sơ sinh cần được bú nhiều lần cả ngày lẫn đêm (thông thường khoảng 2 tiếng/cữ). Điều quan trọng nhất là mẹ cần pha sữa đúng theo chỉ dẫn, tuyệt đối không pha thêm nước hoặc pha sữa quá đặc với mong muốn con nhận được nhiều dinh dưỡng hơn - tất cả những điều này đều gây hại không nhỏ cho trẻ. Nhiệt độ pha sữa cũng cần được đảm bảo, không pha sữa bằng nước quá nóng/quá nguội sẽ ảnh hưởng tới hàm lượng dinh dưỡng.

- Mẹ không nhất thiết phải căn đúng giờ cho mỗi cữ bú, tốt nhất nên cho bé bú theo nhu cầu; cho bú khi con có biểu hiện đói (ngọ nguậy người, vươn chân tay, khi chạm vào môi thấy con mở miệng,...) và ngừng khi bé không muốn bú nữa.

Chăm sóc trẻ sơ sinh 1 tháng tuổi - bế ẵm con đúng cách

Bé sơ sinh xương còn mềm, yếu nên mẹ cần rất cẩn thận khi bế ẵm con. Hãy ôm con sát vào lòng, tay đỡ đầu, lưng và mông con; mẹ cũng nên vuốt ve, âu yếm bé để tạo sự gắn kết với bé. Dần dần, mẹ nên nhìn bé, cười, trò chuyện hay hát cho bé nghe,... để kích thích giác quan của con phát triển.

Khi đặt bé nằm, mẹ lưu ý giường phải phẳng và nệm không quá mềm sẽ ảnh hưởng tới xương của con, không kê gối cao (tốt nhất không nên dùng gối cho trẻ sơ sinh, hoặc chỉ nên dùng vài lớp khăn xô lót dưới đầu con là đủ).

Mẹ có thể học cách quấn tã cho bé để con ngủ ngon, ngủ yên và bớt giật mình vì khi được quấn trong tã, bé sẽ có cảm giác giống với trong tử cung của mẹ hơn.

Lưu ý: Tuyệt đối không bế xốc con, không rung lắc hoặc đưa nôi, đưa võng quá mạnh, đột ngột vì dễ khiến trẻ sơ sinh bị dập não, chảy máu não do màng não bé còn mỏng, khoảng trống giữa xương sọ và não chưa được lấp đầy. Ngoài ra, khi bế ẵm mẹ cũng lưu ý đỡ đầu và cổ con vì bé sơ sinh vẫn "nặng đầu" - trọng lượng đầu chiếm tới 25% so với cơ thể, trong khi cổ bé còn rất yếu nên rất dễ tổn thương.

Vệ sinh rốn trẻ đúng cách

Một điều rất quan trọng khi chăm sóc trẻ sơ sinh 1 tháng tuổi là vệ sinh rốn cho con. Thông thường, phải mất cả tuần, thậm chí đến gần cả tháng rốn của bé mới khô và rụng, do đó mẹ cần vệ sinh cẩn thận đề phòng nhiễm trùng, viêm rốn sẽ rất nguy hiểm. 

Khi vệ sinh rốn cho con, mẹ lưu ý:

- Rửa tay bằng xà phòng thật sạch rồi lau khô (có thể sát trùng bằng cồn 900 thêm lần nữa).

- Tháo băng rốn và kiểm tra xem có bất thường gì không (mùi lạ, chảy mủ, sưng hay chảy máu,...).

- Dùng bông băng nhúng nước sôi để nguội lau sạch rốn từ chân tới thân rốn, lau bề mặt cuống rốn sau cùng (lưu ý thay bông băng sau khi lau qua từng vị trí) rồi thấm khô bằng bông sạch. 

- Sát trùng vùng quanh rốn bằng cồn 70 độ, sau đó để hở hoặc băng lại bằng gạc mỏng. Lưu ý khi quấn tã tránh vùng rốn bé để không gây bí, nóng dễ dẫn đến viêm nhiễm.

Kiểm tra thân nhiệt cho bé thường xuyên

Ở trong bụng mẹ, bé có một môi trường rất ổn định về nhiệt độ nhưng khi ra ngoài thì khác, thời tiết, nhiệt độ thay đổi liên tục mẹ cần phải thường xuyên kiểm tra xem bé có quá nóng/lạnh không. Mẹo cho mẹ là hãy chạm tay vào bụng bé, nếu quá nóng thì bỏ bớt chăn hoặc đắp thêm nếu con lạnh.

Việc đội mũ, quàng khăn kín đáo cho con khi ra ngoài, nhất là trong thời tiết lạnh là vô cùng cần thiết; nhưng khi bé ngủ mẹ nhớ bỏ mũ cho con vì trẻ sơ sinh giải phóng nhiệt rất lớn ở vùng đầu, nếu đội mũ kín dễ khiến thân nhiệt con tăng cao và có thể gây hội chứng SIDS (hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh).

Ngoài ra, quần áo của bé nên mềm, thoáng, mỏng để có thể mặc nhiều lớp khi trời lạnh hoặc dễ dàng cởi bớt khi trời nóng. 

Trên đây là những kiến thức căn bản giúp mẹ chăm sóc trẻ sơ sinh 1 tháng tuổi đúng cách. Mời mẹ theo dõi những bài tiếp theo trên Emdep.vn để có thêm kinh nghiệm, kiến thức chăm con thật tốt, cũng như biết cách xử lý khi bé ốm sốt, quấy khóc hay gặp những vấn đề khác nhé!